1.1 Үйлдлийн систем

Үйлдлийн систем ¿ндсэн ойлголт ¿йлдлийн систем нь шууд удирдлага, техник хангамжийн менежмент, үндсэн
системийн үйл ажиллагаа болон word processing, web browser зэрэг хэрэглээний програм хангамжийн
ажиллагаанд нөлөөтэйгээр оролцдог програм хангамж юм. Үйлдлийн систем нь компьютерын ажил хийдэг
програм эсвэл командын систем гэж тодорхойлж болно.Үйлдлийн систем нь компьютерын програм хангамжийг
удирдах болон компьютерын техник хангамжийг идэвхжүүлэх системийн програм хангамж юм.Үйлдлийн систем
нь boot процесс дуудагсаны дараа компьютерыг хэрэглэхэд бэлдэж өгдөг ба компьютерыг удирддаг програм
хангамж юм.Үйлдлийн систем нь компьютерын хэрэглэгч болон техник хангамжийн хооронд жуучлагч програм
юм

1.2 Үйлдлийн систем түүх

Хориод жилийн өмнө Apple-ийг үндэслэгч Jobs ба Wozniak хоёр гэртээ ашиглах худалдааны мэдээлэл
боловсруулах машины өвөрмөц санаа олсон. Тэр бизнес маш амжиллтай хэрэгжсэн байна. Энэ үеэр Bill Gates
болон Paul Allen нар илүү сонин санаа гаргасан байна. Тэр нь худалдааны компьютерын үйлдлийн систем. Энэ
нь Jobs, Wozniak-ын санаанаас илүү ер бусын байв. Тухайн үед компьютерын ойлголт ямар нэг физик биет
байсан бөгөөд захиалсан зүйл хайрцагтай ирэн, угсарч залгаад л гэрэл нь асдаг байх зэрэг. Гэтэл үйлдлийн
систем нь ямар ч бодит биелэлгүй зүйл мэт санагдаж байв. Мэдээж энэ нь дискэн дээр ирсэн бөгөөд суулгаж
кодлогдсон нэг тэгийн маш урт цуваа байсан байна.
Одоо Gates болон Allen-ын үүсгэсэн компаны үйлдвэрлэдэг үйлдлийн системүүд амжилттай бөгөөд маш сайн
борлуулалттай байгаа бөгөөд хүмүүс ганц компань энэ зах зээл дээр монополдчих вий хэмээн санаа зовдог.
Компьютерын ерөнхий зорилго бүр компьютерт суулгасан бусад програм хангамж болон техник хангамжийг
хэрхэн ажиллуулах, хэрхэн ашиглах талаар компьютерт зааж өгдөг үйлдлийн систем байхыг шаарддаг. Өнөө
үед гарч байгаа програм хангамж үйлдлийн системийг шаардах болжээ. MSDOS, Unix,linux, Windows-ууд нь
бүгд үйлдлийн системүүд юм.

1.3 Үйлдлийн системийн зорилго

Хэрэглэгчийн програмыг гүйцэтгэх, хэрэглэгчид тулгарах хүндрэлийг шийдэх
Компьютерын системийг хэрэглэхэд ойлгомжтой амархан болгох
Компьютерын техник хангамжийг зохистой хэрэглэх
Үйлдлийн системийн гүйцэтгэх үүргийг дурдвал:
диалог буюу хэрэглэгчтэй харьцах
оролт-гаралт, өгөгдлийг удирдах
програм боловсруулах процессын төлөвлөлт, зохион байгуулалт
санах ой, кэш, процессор, гадаад төхөөрөмжүүд г.м. компьютерын хэсгүүдтэй ажиллах
сонгосон програмыг ажиллуулах
боломжит бүх төрлийн үйлчилгээ (сервис)
дотоод төхөөрөмжүүдийн хооронд мэдээлэл дамжуулах
монитор, гар, дискүүд, принтер г.м. залгах төхөөрөмжүүдийн ажиллагааг програмын төвшинд дэмжих зэрэг
болно. PC-ийн ҮС нь дараах үндсэн компонентуудыг агуулах ёстой. Эдгээр нь:
командын хэл
командын процессор
драйверууд
файлын систем

1.4 Нээлттэй эхийн үүсэл хөгжил

Дэлхийн бүх үйлдлийн систем анх үнэгүй, цаанаасаа дагалдаж ирдэг байжээ. Өөрөөр хэлбэл програмистууд
техникээсээ маш их хараат байдаг байлаа. Нэг л нартай өдөр нэгэн програмист өөрийн эрх ашгаа яаж
хамгаалах тухай маш оновчтой санаа бодож олжээ. Энэ бол техникийн нөмрөөс холдож бие даан програм
зохиогоод түүнийгээ борлуулах явдал байлаа. Энэ нь тэдэнд маш их ашигтайгаар эргэжээ. Учир нь ямар ч
програмгүй тооцоолуураар хүн юу хийх билээ дээ. Ийн хүү програмистуудад ашигтай байсан ч гэлээ
хэрэглэгчдэд мэдээж шаталттай байлаа. Ийн хүү хүмүүс үнэгүй програм хангамжийг хүсэж байх тэр үед Линус
Тровалдс гэгч авьяаслаг залуу гарч ирэн ЮНИКС програмын араг ясан дээр нь өөрийн үзэл бодлоо шингээгээд
ямар ч үнэ хөлсгүй тарааж орхижээ. Гэхдээ зүгээр ч нэг тараалгүй шууд эх кодтой нь тараасан нь тэр үеийн
програм хангамжийн ертөнцийхнийг мэл гайхуулсан явдал болсон юм. Учир нь энэ бол маш их хөлс, хүч билээ.
Ингээд анх нээлттэй эхийн суурь тавигдаж, Линус Торвалдсын тэр кодыг олон хүн шүлсээ гоожуулан судалж
эхэлжээ. Маш олон хүн үүгээр хоолоо олж идсэн ч дийлэнх хэсэг нь үүнийг сайжруулан өөрчилсөөр байлаа.
Бас ингэж нээлттэй эхийн хөгжүүлэлтийн суурь тавигдаж дэлхийн өнцөг булан бүрийн хүмүүс үүнийг гэртээ
суугаад хөгжүүлэх том боломж гарч ирсэн юм. Гэхдээ нээлттэй эх хүчээ авч эхлээгүй байх тэр л үед лицензтэй
буюу бидний мэддэгээр майкрософтынхны бүтээл эд оргилдоо тулж байсан юм. Энэ байдал маш урт удаан